Op 16 januari 2024 werd bekend dat de spreidingswet voor asielopvang voldoende steun krijgt van de Eerste Kamer. Dit betekent dat de regering kan besluiten dat asielzoekers gelijk verdeeld moeten worden over de gemeenten in Nederland, op basis van het aantal inwoners en hoe welvarend een gemeente is. Gemeenten waar nu nog geen asielzoekers worden opgevangen, kunnen verplicht worden om dit wel te doen. Wij vroegen het Citisens-panel wat ze van deze wet vinden, hoe zij tegenover de opvang van asielzoekers bij hen in de gemeente staan en wat ze belangrijk vinden wanneer er bij hen in de buurt asielzoekers worden opgevangen.
Februari 2024
Steun voor spreidingswet, minder voor opvang in eigen buurt
Bijna driekwart van de panelleden vindt het een goed idee dat gemeenten door de spreidingswet gedwongen kunnen worden om asielzoekers op te vangen (73%). Slechts 4% is neutraal over de stelling, wat aantoont hoe prominent het onderwerp in Nederland is. Het draagvlak voor een asielzoekerscentrum in de eigen buurt ligt echter lager: twee derde van de panelleden (66%) vindt het een goed idee wanneer er een asielzoekerscentrum bij hen in de gemeente zou komen.
Wat vind jij ervan dat gemeenten door de spreidingswet kunnen worden gedwongen om asielzoekers op te vangen? (n = 26.227)
Gevoel van onveiligheid door asielzoekers hoger dan in 2023
Panelleden die het geen goed idee vinden wanneer er langdurig asielzoekers bij hen in de buurt worden gehuisvest, zijn vooral bang dat dit zal zorgen voor langere wachtlijsten voor huurwoningen (73%). Ten opzichte van 2023 is ook de reden ‘ze zorgen voor onveiligheid’ relatief een stuk vaker gekozen: waar vorig jaar 55% dit een belangrijke reden vond om geen asielzoekers in de buurt te huisvesten is dit in 2024 gestegen naar 67%. Wanneer er wel asielzoekers in de buurt worden gehuisvest, vindt deze groep het dan ook het meest belangrijk dat de veiligheid wordt gegarandeerd (72%). Ook ‘asielzoekers moeten zich aanpassen aan onze manier van leven’ (69%) wordt vaak gekozen. Echter levert het voldoen aan deze voorwaarden over het algemeen niet meer steun op onder deze groep. 71% vindt de opvang van asielzoekers bij hen in de buurt nog steeds een slecht idee, ook wanneer de gemeente voor de door hen gekozen voorwaarden zorgt.
Waarom vind je niet dat er (langdurig) asielzoekers in jouw gemeente mogen worden gehuisvest? (2023 n = 1.757, 2024 n = 6.426, alleen invullers die vinden dat er geen asielzoekers bij hen in de gemeente mogen worden gehuisvest)
De antwoordoptie ‘Mijn gemeente is al te vol’ werd in 2024 toegevoegd.
Is onze mening over asielzoekers in het afgelopen jaar veranderd?
Het antwoord op deze vraag is in principe: nee. Ruim twee derde van de panelleden geeft aan dat hun mening over de opvang van asielzoekers in het afgelopen jaar onveranderd is. Eén op de vijf zegt een beetje van mening te zijn veranderd en slechts 8% is sterk veranderd van mening. Wanneer we inzoomen op de groep die wél van mening veranderd is, valt op dat de meerderheid negatiever over asielzoekers is gaan denken (55%). In 2023 was onder de groep die van mening veranderd was juist 69% positiever gaan denken over asielzoekers. Het percentage dat in het afgelopen jaar meehielp bij een initiatief om asielzoekers te ondersteunen (zoals spullen schenken of geld overmaken naar een actie van Giro555) daalde ook, van 57% naar 46%.
Hoe is jouw mening veranderd? (2023 n = 4.122, 2024 n = 7.754, alleen invullers die van mening over de opvang van asielzoekers veranderd zijn)
**
Over het onderzoek
Dit onderzoek is in februari 2024 uitgevoerd door Citisens. Meer dan 25.000 Nederlanders namen deel aan het onderzoek. De resultaten zijn gewogen naar leeftijd, geslacht, stedelijkheid en provincie en daarmee op deze onderdelen representatief voor Nederland. Het onderzoek is uitgezet onder het panel van Citisens, bestaande uit ruim 75.000 Nederlanders.