De opvang van vluchtelingen en asielzoekers is voor alle gemeenten in Nederland actueel. Het is een complex thema waarbij de weerstand in de samenleving groot kan zijn. Inwoners hebben bijvoorbeeld zorgen over veiligheid en het woningtekort. Anderzijds wordt er een beroep gedaan op gemeenten om opvanglocaties te realiseren. Met onze draagvlakonderzoeken kunnen wij gemeenten helpen om inzichtelijk te krijgen wat de houding van hun inwoners is ten aanzien van vluchtelingenopvang. Daarnaast kunnen we gemeenten ondersteunen op het gebied van participatie en communicatie met oog voor de zorgen en behoeftes van inwoners.
Draagvlakonderzoek
De afgelopen jaren deden we in verschillende gemeenten onderzoek naar het draagvlak voor de opvang van vluchtelingen. Daarbij gaan we verder dan het peilen van de mening van inwoners. Onze insteek bij de draagvlakonderzoeken is het achterhalen van zorgen en wensen ten aanzien van de eventuele opvang. Onze visie is dat het al dan niet opvangen van vluchtelingen een politiek-bestuurlijk besluit is, en dat een draagvlakonderzoek moet gaan over de vraag onder welke voorwaarden gemeenten de opvang van vluchtelingen goed kunnen vormgeven, in samenspraak met inwoners.
Data
Over vluchtelingenopvang hebben we via verschillende invalshoeken data en informatie verzameld. Al sinds 2016 doen wij regelmatig onderzoek naar het draagvlak voor vluchtelingenopvang onder ons eigen panel: de draagvlakmonitor. Wij stellen de vragen consistent om vergelijkingen te maken door de tijd heen. Ons meest recente panelonderzoek was in januari 2023 en werd ingevuld door ruim 12.000 Nederlanders. Begin 2024 zullen we dit onderzoek herhalen.
Daarnaast beschikken wij over grootschalige landelijke data uit MijnStem. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 vulden bijna 3 miljoen Nederlanders één of meer stellingen in over vluchtelingenopvang en ook tijdens de Provinciale Statenverkiezingen in 2023 vulden bijna 4 miljoen Nederlanders een vergelijkbare stelling in over de opvang van vluchtelingen in hun provincie.
Voor gemeenten hebben we een datamodel ontwikkeld waarmee op buurtniveau inzichtelijk kan worden gemaakt wat de verwachte houding van inwoners is ten aanzien van vluchtelingen. Dit datamodel draagvlak vluchtelingenopvang is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek (Markaki & Longhi, 2013). Uit het onderzoek zijn veertien variabelen met een significant effect op de houding van inwoners te destilleren, die via openbare bronnen op postcodeniveau verzameld kunnen worden. Voor ons datamodel combineren we relevante data uit CBS bronnen, databronnen van de gemeente en eigen data. Per buurt wordt een gemiddelde score berekend. Daarmee maakt het datamodel inzichtelijk welke verschillen er zijn tussen buurten in de gemeente, en waar de houding van inwoners waarschijnlijk positiever is dan in andere buurten. Daarnaast maakt dit datamodel het mogelijk om verschillende gemeenten met elkaar te vergelijken.
Interim-inzet
Het mogelijk openen van een opvanglocatie binnen de gemeente vraagt veel werk van het communicatieteam. Wij hebben bij diverse gemeenten ervaring met het versterken we het communicatieteam in de rol van een communicatieadviseur vluchtelingenopvang. We adviseren over de participatie en communicatie rondom mogelijke locaties voor de opvang van vluchtelingen en andere bijzondere doelgroepen. Daarnaast bieden we ondersteuning in de uitvoering, zoals het organiseren van bewonersavonden, het opzetten van een werkgroep en het schrijven van berichten voor de buurt en website.