Deze vraag stelde de gemeenteraad van Rotterdam zichzelf tijdens het debat na de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Om meer duidelijkheid te krijgen, liet de gemeenteraad een grootschalig onderzoek uitvoeren. Dit onderzoek bestond uit twee delen. Samen met bureau EMMA en de Haagse Hogeschool voerde de Universiteit Utrecht een kwalitatief onderzoek uit waarin zij met inwoners van Rotterdam, sleutelfiguren en raadsleden spraken over de keuze om te gaan stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen. Als verdieping hierop werd Citisens gevraagd om een kwantitatief onderzoek uit te voeren. Hier leest u wat wij deden en wat de belangrijkste uitkomsten zijn.
Het onderzoek
Van 27 maart tot en met 16 april 2023 konden alle inwoners van Rotterdam een online vragenlijst invullen over de keuze om te gaan stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen. Om zoveel mogelijk Rotterdammers te bereiken is het onderzoek op verschillende manieren verspreid. Ten eerste zijn ruim 20.000 ansichtkaarten bezorgd in vier Rotterdamse wijken die een afspiegeling van de gemeente vormen (Cool-Scheepvaartkwartier-Stadsdriehoek, Beverwaard, Hillegersberg en Carnisse-Zuiderpark). Op de kaart stond een oproep om de online vragenlijst in te vullen. Daarnaast zijn ruim 2.200 Rotterdamse leden van het Citisenspanel via een e-mail uitgenodigd om mee te doen. Tenslotte is online aandacht gevraagd voor het onderzoek. Dit gebeurde zowel via sociale media als websites van DPG Media (zoals NU.nl en AD.nl). Ten slotte vroeg ook de gemeenteraad aandacht voor het onderzoek via de eigen online kanalen. 1.186 Rotterdammers vulden de vragenlijst in. Door middel van weging vormden zij een representatieve afspiegeling van de gemeente.
De resultaten
Helaas bleken niet stemmers een lastig te bereiken groep. Van de invullers gaf 4% aan niet gestemd te hebben. Dat is een aanzienlijk kleiner aandeel dan de 61% van de Rotterdammers die niet stemde in 2022. Ondanks de grootschalige campagne bleek het lastig niet-stemmers te betrekken bij het onderzoek. Deels komt dit omdat mensen die niet stemmen een onderzoek naar dit onderwerp minder interessant vinden. Daarnaast komt het bij onderzoeken zoals deze voor dat mensen aangeven te hebben gestemd, terwijl dat niet zo is.
Over het algemeen viel op dat invullers die niet stemden minder waarde hechten aan democratie. Ook vinden zij het minder belangrijk dat zij mogen stemmen, hebben zij minder kennis van de lokale politiek en hebben zij hier minder vertrouwen in. Ook zagen we dat inwoners die niet stemmen minder vaak met anderen over politiek praten en minder mensen kennen die stemmen. Het is in hun sociale omgeving gebruikelijker om niet te stemmen. Tenslotte hebben niet-stemmers vaker negatieve ervaringen met de gemeente: zij hebben minder vaak contact met de gemeente. Het contact dat zij hebben, beoordelen zij slechter.
Hoewel de uitkomsten verschillen tussen niet-stemmers en stemmers lieten zien, is het niet juist om in die twee groepen te denken. Want ook inwoners die wel stemden, maar in wijken wonen waar minder wordt gestemd, zijn negatiever over de democratie en politiek. Ook stemmers uit die wijken praten minder over politiek, en kennen minder mensen die gaan stemmen. Daarmee bestaat er ook voor deze groep inwoners die nu wel stemt, een kans dat zij de komende gemeenteraadsverkiezingen niet meer stemmen. Dat is de uitdaging waar de gemeenteraad van Rotterdam voor staat.
Verder lezen?
Wil je meer lezen? Alle resultaten van de inwonersconsultatie lees je terug in het onderzoeksrapport. Deze kun je hieronder downloaden. Benieuwd naar de uitkomsten van het kwantitatieve én kwalitatieve onderzoek? Lees ze snel in de publieksrapportage.